Schrijfkramp

Elke dag een nieuw verhaal schrijven is moeilijk. In de eerste plaats moet je inspiratie vinden, in de tweede plaats een setting  en dan natuurlijk het verhaal. Je moet letten op geuren en geluiden, niet te veel weggeven en als het even kan midden in het verhaal beginnen. Een alles zeggende zin moet je sparen al kriebelen je typevingers om er een start mee te maken. Nee, juist die zin moet je koesteren, bewaren voor een ander verhaal. Dus uiteindelijk komt er geen letter meer op papier. Daar zit je dan met je verhaal dat je dus niet hebt.

Renate Dorrestein zei het veel mooier:

‘Ik heb in mijn huis een deur die ik tegenwoordig het liefst gesloten houd. Het is de deur van mijn werkkamer, het vertrek waar ik tot voor kort met plezier aan de slag ging. Nu doet alles achter de deur me kokhalzen. Zodra ik de klink naar beneden duw, is het alsof ik nietsvermoedend mijn koelkast open en er een stinkende bel bederf in mijn gezicht uit elkaar spat. De feiten zijn simpel. Ik, die altijd zo graag schreef, ben iemand geworden die misselijk wordt bij de gedachte aan een nieuwe roman. Wat is er aan de hand? Waar komt deze walging vandaan, die me de toegang tot mijn eigen werk verspert?’

Ikzelf kreeg net de Avonden te lezen van een vriendin. Helaas heb ik altijd de neiging om het na het lezen van wat bladzijden toch weer neer te leggen en te technisch bezig te zijn. Hoe het zit met die vervloekte aanhalingstekens, of er vaart in het verhaal zit, of de humor niet een beetje overtrokken is. Dat soort dingen. Het is voor mij moeilijk om nog spontaan van een boek te kunnen genieten en dat klinkt misschien vrij arrogant maar toch is het zo. En geloof me, ik heb het mijn hele leven al geprobeerd.

Natuurlijk heb ik tijdens mijn studie Frans en Nederlands wel wat literatuur versleten. En er zijn dingen blijven hangen. Cees Nooteboom bijvoorbeeld met zijn ‘Rituelen’. Ik herinner me een zin.
‘Een herinnering is als een hond die gaat liggen waar hij wil.’
Ik weet ook nog dat ik het boek weglegde omdat ik die zin niet begreep. Waar hij wil? Ja zo werkt de geest. Een herinnering is altijd subjectief maar daardoor wel essentieel en belangrijk. En ik denk dat de kracht van het schrijven is dat je er afstand van kunt nemen. Maar kan Cees Nooteboom dat?

Ik vind een herinnering interessant als hij omgezet wordt in een leugen met een vorm van vergiffenis want schrijvers zijn meestal niet vaak zij die onbekommerd door het leven zijn gegaan als ik zo vrij mag zijn. Is het dan noodzakelijk dat je veel hebt meegemaakt in je leven? Dat weet ik niet precies. Als ik naar mezelf kijk denk ik dat hoewel ik zelf vrij pessimistisch ingesteld ben, toch de gave heb gekregen om aan elke situatie een positieve wending te kunnen geven. En volgens mij is een zekere vorm van bescheidenheid bij het schrijven geen slechte eigenschap. Moet je zelf in evenwicht zijn? Ook dat kan ik niet met overtuiging zeggen. Ik denk dat afstand, observatie, humor en mensenkennis  de  pijlers zijn die je tot het schrijven kunnen aanzetten. Zelf schuw ik geen enkel verhaal als het niet verkrampt is. Maar het meeste bewonder ik dichters. Het is mij nooit gelukt om een prachtig gedicht te schrijven.Naast me liggen de samengestelde gedichten van Gerrit Komrij. Elke dag lees ik er een paar en kan dan eindeloos genieten.  Het lijkt me heel erg moeilijk om de essentie van het verhaaltje in een paar woorden samen te vatten. Niet te spreken over de technische kant van een gedicht.

Ik heb het meeste respect voor kinderboekenschrijvers en voel me erg verwant. Iemand uit mijn schrijfles zei dat het mensen verbroedert. Mijn lievelingsschrijfster is Lydia Rood met haar ‘Sprong in de leegte’. De roman is niet meer te krijgen in de boekhandels tot mijn groot verdriet. Wat is faam toch beperkt! Lydia Rood schrijft tevens jeudboeken en wat is mooier dan een schaterend kind op de schommel? A.M.G. Schmidt zei het al .

Maar ik moet voorzichtig zijn want ik lees te weinig.Ik kom veel buiten en heb de neiging om veel gesprekken af te luisteren. Daar ligt mijn inspiratie. Maar niet à la Simon Carmiggelt want die was daar een kei in. Schrijven is alert zijn, dat wel. Maar het is tevens de wens om een gebeurtenis zo om te vormen dat hij onwerkelijk wordt. Is dit paradoxaal?
Ik eindig met een gedicht dat ik vond in de bundel van Komrij.

Schrijven is leven! En wie niet leeft kan niet schrijven!

Ingrid Karsten

De reiziger
De reiziger reist heen en weer
Van Amsterdam naar Wormerveer
En ook wel eens naar Krommenie
Naar Beetsterzwaag en Middellie,
Hij leest zijn krant in de coupé
En neemt altijd zijn Koffer mee
Hij draagt altijd een witte hoge boord
En als hij zit zegt hij geen woord
Hij praat nooit met een andere heer
De reiziger reist heen en weer.

Jopie Breemer